Ân Thiên Quan là người ở Lịch Thành, nghèo từ thuở nhỏ, nhưng gan dạ liều lĩnh thì không ai bằng. Trong vùng Quan sống có một toà nhà lầu rất bề thế nguy nga, nhưng thiên hạ đồn rằng nơi ấy thường có ma quỷ hiện lên. Toà nhà lớn này bỏ hoang, cây cỏ mọc xanh um và không ai dám đến ở, thậm chí vào ban ngày sáng tỏ mà cũng không ai dám lai vãng nơi đây.
Một hôm, nhóm bạn học của Quan uống rượu chơi, nhân tửu hứng có người đùa:
Có ai dám vào ngủ một đêm trong toà nhà hoang thì chúng ta sẽ đãi một chầu tiệc lớn.
Ân ngà say nên cười nhạt:
Việc nhỏ ấy có khó gì.
Nói rồi chàng xung phong đến ngủ. Cả bọn đưa Quan đến tận nhà hoang, đứng tại cổng họ đùa:
Anh vào trong đi, bọn tôi chờ ở đây. Nếu thấy ma thì cứ hét to lên nhé.
Quan bình tĩnh đáp:
Nếu gặp cũng chẳng việc gì phải hét lên. Và nếu may gặp ma chồn tôi sẽ bắt một con về cho các bạn xem.
Rồi Quan lững thững đi vào. Trước mắt chàng là đám cỏ lác, cỏ gấu mọc lấp cả lối đi, còn các loại cây gai bụi góc thì chen chúc tràn lan không còn nhìn thấy mặt đất nữa. Đêm ấy trăng thượng tuần sáng tỏ một vùng nên cảnh vật rõ ràng. Quan cứ tiến sâu vào. Chàng đến một toà lầu cao hình như ngày xưa là lầu vọng nguyệt rất tráng lệ. Kiến trúc đẹp quá khiến Quan thích chí muốn trải chiếu ngủ ở đây luôn. Quan sát chung quanh, chàng thấy ngoài vừng trăng lơ lửng phía tây thì không có cái gì lạ. Quan cười thầm và cho rằng lời thiên hạ đồn hão huyền, chỉ doạ những kẻ yếu bóng vía thôi. Chàng bèn phủi sạch một khoảng đất rồi trải thẳng chiếu, kiếm một hòn đá vuông làm gối kê đầu nằm vắt chân chữ ngũ. Chàng ngửa mặt lên trời ngắm sao Ngưu mà nhớ đến chuyện tình Ngưu Lang và Chức Nữ.
Gió hiu hiu mát khiến Quan thiu thiu muốn ngủ, chợt chàng nghe ở dưới lầu hình như có tiếng dép bước dần lên cầu thang. Quan cứ nằm yên giả vờ nhắm mắt nhưng thật ra chàng nhìn thấy tất cả. Ở xa có một người mặc quần áo xanh kiểu gia nhân của nhà giàu cầm một chiếc đèn lồng hình hoa sen. Người này nhìn thấy Quan nằm ngửa ở đấy có vẻ hoảng hốt lùi ngay lại nói với một người khác đi phía sau:
Có người trần gian đằng kia.
Người đi phía sau còn đứng dưới thang lầu hỏi vọng lên:
Ai vậy?
Người hầu đáp:
Không biết.
Tiếng chân bước lên vội vã rồi một người ông già đến gần bên Quan nhìn kỹ chàng rồi buộc miệng:
Ồ! Người này là Quan thượng thư họ Ân. Ngài đang ngủ say nhưng việc mình mình cứ làm. Ngài là người phóng khoáng, chắc không quở trách gì mình đâu.
Cả bọn rủ nhau vào trong. Một lát sau, các cửa nhà lầu mở toang, nhiều người lũ lượt kéo đến. Trong toà nhà ánh nến chiếu sáng như ban ngày.
Quan lấy làm kinh ngạc, không hiểu họ là người hay ma. Chàng bèn giả vờ mê ngủ trở mình lăn một vòng, khẽ hắt hơi. Ông già nghĩ rằng Quan đã thức bèn quỳ xuống nghiêm cẩn:
Tôi có một cô con gái, vào đêm nay làm lễ vu quy cho nó, không ngờ xúc phạm đến thượng quan, dám mong ngài ân thứ.
Quan ngồi dậy đỡ ông lão đứng lên:
Rất tiếc tôi không biết trước hôm nay là ngày vui của gia nữ, do đó không có quà gì mừng lệnh ái, cảm thấy hổ thẹn lắm.
Ông lão vội thưa:
Gặp thượng quan như thấy mặt trời, hào quang của ngài đủ tiêu trừ cả hung tinh ma quái. Nếu ngài gia ân lưu lại đây để dự lễ của con gái lão thì thật là vinh dự làm sao.
Quan vui vẻ nhận lời. Bước vào bên trong xem, chàng thấy nhà cửa trang hoàng vô cùng tráng lệ. Vừa lúc ấy có một người đàn bà đứng tuổi ra xin bái yết, ông lão giới thiệu:
Đây là vợ của tiểu nhân.
Quan đáp lễ. Tiếng nhã nhạc đàn sáo chợt trỗi lên inh ỏi rồi đám gia nhân reo lên:
Đến rồi! Họ đến rồi!
Lão chủ nhà vội chạy ra cửa đón. Quan đứng chờ sau lưng. Một đoàn người xách đèn lồng phất lụa mỏng đưa chú rể vào, tuổi chàng trai khoảng đôi mươi mười tám, vẻ mặt sáng sủa thông minh. Ông lão bắt chú rể làm lễ chào khách quý là Quan trước nhưng Quan ngần ngại chỉ dám nhận nửa lễ. Sau đó cha vợ và con rể làm lễ giao bái. Rồi hai họ mời nhau nhập tiệc. Rồi một đoàn thiếu nữ trẻ đẹp mặt hoa da phấn bước ra, cùng dâng rượu thịt. Sau vài tuần rượu ông lão mới sai gia nhân gọi cô dâu ra.
Quan cũng có ý chờ xem mặt cô dâu, nhưng đợi một lúc không thấy nàng đâu. Ông lão cũng sốt ruột đứng lên vén màn vào nhà trong hối giục. Bấy giờ một bọn người hầu gái mới đỡ cô dâu yểu điệu bước ra. Mùi hương xạ đi trước thơm nức căn phòng, tân giai nhân cất bước vang tiếng khánh vàng đeo đầy trên người, đầu tóc trâm cài lược giắt rất là mỹ lệ. Ông lão sai con gái làm lễ chào Quan xong mới cho lại đứng gần mẹ. Quan nhìn thấy cô dâu nhan sắc diễm tuyệt hiếm có trên đời. Sẵn thấy bàn tiệc bày ra loại chén vàng quý hiếm, Ân nghĩ thầm, chi bằng đem một chén vàng này về làm bằng chứng với bạn bè về câu chuyện kỳ lạ đêm nay, chàng bèn lén bỏ vào ống tay áo một cái rồi giả vờ gục xuống bàn. Mọi người đều tưởng Quan say thật:
Thượng quan qúa chén mất rồi!
Lễ rước dâu gần xong, tiếng nhã nhạc lại nổi lên đưa cô dâu về nhà chồng.
Gia nhân nhà trai xôn xao dọn dẹp bàn tiệc. Quan giả vờ ngủ nên nghe bên tai lao xao có tiếng người kêu mất một cái chén vàng, lùng tìm khắp nơi không thấy, có người đề nghị thử tìm trong người Quan nhưng ông lão gạt đi, cấm ngặt không được xúc phạm đến chàng.
Một lát sau cảnh nhộn nhịp trở nên vắng lặng hẳn. Quan từ từ mở mắt ngồi dậy. Trời vẫn tối mò mà mùi hương xạ vẫn còn quanh quất đâu đây, cả mùi rượu ngon quý vẫn thơm nồng bên cạnh Quan. Nằm chờ chút nữa, chàng đợi trời hửng sáng ở phương đông, mới thong thả đi ra cổng. Sực nhớ đến chén vàng, Quan khẽ đụng vào tay áo thấy còn nặng. Ra ngoài đem chuyện kể với bạn bè, cả bọn đều ngờ đêm qua Quan lẻn về nhà ngủ rồi gần sáng mới vờ vào trong nhà hoang. Nhưng khi Quan đưa chén vàng ra làm chứng, cả bọn mới kinh ngạc rồi đua nhau hỏi chuyện.
Nhiều năm sau Quan đậu tiến sĩ, chàng đổi đến Phì Khâu nhậm chức. Ngày nọ, nhân có thế gia họ Chu trong vùng thết rượu mời Quan. Nhìn những chén vàng chạm khắc đặt trên bàn, Quan bèn hỏi về nguồn gốc bộ chén kỳ lạ ấy, họ Chu thưa:
Bộ này nguyên có tám cái, trước đây ông tổ nhà tôi làm quan khanh ở kinh thành, mời thợ khéo chạm khắc để làm vật gia bảo, truyền đến tôi thì đã mười đời rồi. Tôi chỉ lấy ra khi tiếp khách đại quý. Hôm nay nhân có thượng quan nên tôi mới đem ra, không ngờ phát hiện chỉ còn bảy cái. Vừa rồi tôi nghi bọn gia nhân trộm cắp nhưng nhìn kỹ thấy hòm phong kín vẫn kỹ, dấu bụi không hề suy suyển nên không hiểu tại sao mất được.
Quan cười vui vẻ:
Ông đã có vật báu mà không đủ bộ. Tôi may tình cờ có một cái cũng tương tự xin tặng lại ông.
Chàng sai người về nhà lấy chén vàng đem tới. Họ Chu xem kỹ vô cùng kinh ngạc rồi hôm sau tự thân đến nhà Quan, năn nỉ hỏi nguyên do vì sao có chén vàng họ nhà mình. Quan kể lại đầu đuôi chuyện cũ. Cả hai ngờ rằng ma hồn đã lấy trộm của nhà họ Chu để tổ chức lễ cưới cho con gái nhưng rồi không dám giữ luôn phải đem hoàn trả lại.
Một hôm, nhóm bạn học của Quan uống rượu chơi, nhân tửu hứng có người đùa:
Có ai dám vào ngủ một đêm trong toà nhà hoang thì chúng ta sẽ đãi một chầu tiệc lớn.
Ân ngà say nên cười nhạt:
Việc nhỏ ấy có khó gì.
Nói rồi chàng xung phong đến ngủ. Cả bọn đưa Quan đến tận nhà hoang, đứng tại cổng họ đùa:
Anh vào trong đi, bọn tôi chờ ở đây. Nếu thấy ma thì cứ hét to lên nhé.
Quan bình tĩnh đáp:
Nếu gặp cũng chẳng việc gì phải hét lên. Và nếu may gặp ma chồn tôi sẽ bắt một con về cho các bạn xem.
Rồi Quan lững thững đi vào. Trước mắt chàng là đám cỏ lác, cỏ gấu mọc lấp cả lối đi, còn các loại cây gai bụi góc thì chen chúc tràn lan không còn nhìn thấy mặt đất nữa. Đêm ấy trăng thượng tuần sáng tỏ một vùng nên cảnh vật rõ ràng. Quan cứ tiến sâu vào. Chàng đến một toà lầu cao hình như ngày xưa là lầu vọng nguyệt rất tráng lệ. Kiến trúc đẹp quá khiến Quan thích chí muốn trải chiếu ngủ ở đây luôn. Quan sát chung quanh, chàng thấy ngoài vừng trăng lơ lửng phía tây thì không có cái gì lạ. Quan cười thầm và cho rằng lời thiên hạ đồn hão huyền, chỉ doạ những kẻ yếu bóng vía thôi. Chàng bèn phủi sạch một khoảng đất rồi trải thẳng chiếu, kiếm một hòn đá vuông làm gối kê đầu nằm vắt chân chữ ngũ. Chàng ngửa mặt lên trời ngắm sao Ngưu mà nhớ đến chuyện tình Ngưu Lang và Chức Nữ.
Gió hiu hiu mát khiến Quan thiu thiu muốn ngủ, chợt chàng nghe ở dưới lầu hình như có tiếng dép bước dần lên cầu thang. Quan cứ nằm yên giả vờ nhắm mắt nhưng thật ra chàng nhìn thấy tất cả. Ở xa có một người mặc quần áo xanh kiểu gia nhân của nhà giàu cầm một chiếc đèn lồng hình hoa sen. Người này nhìn thấy Quan nằm ngửa ở đấy có vẻ hoảng hốt lùi ngay lại nói với một người khác đi phía sau:
Có người trần gian đằng kia.
Người đi phía sau còn đứng dưới thang lầu hỏi vọng lên:
Ai vậy?
Người hầu đáp:
Không biết.
Tiếng chân bước lên vội vã rồi một người ông già đến gần bên Quan nhìn kỹ chàng rồi buộc miệng:
Ồ! Người này là Quan thượng thư họ Ân. Ngài đang ngủ say nhưng việc mình mình cứ làm. Ngài là người phóng khoáng, chắc không quở trách gì mình đâu.
Cả bọn rủ nhau vào trong. Một lát sau, các cửa nhà lầu mở toang, nhiều người lũ lượt kéo đến. Trong toà nhà ánh nến chiếu sáng như ban ngày.
Quan lấy làm kinh ngạc, không hiểu họ là người hay ma. Chàng bèn giả vờ mê ngủ trở mình lăn một vòng, khẽ hắt hơi. Ông già nghĩ rằng Quan đã thức bèn quỳ xuống nghiêm cẩn:
Tôi có một cô con gái, vào đêm nay làm lễ vu quy cho nó, không ngờ xúc phạm đến thượng quan, dám mong ngài ân thứ.
Quan ngồi dậy đỡ ông lão đứng lên:
Rất tiếc tôi không biết trước hôm nay là ngày vui của gia nữ, do đó không có quà gì mừng lệnh ái, cảm thấy hổ thẹn lắm.
Ông lão vội thưa:
Gặp thượng quan như thấy mặt trời, hào quang của ngài đủ tiêu trừ cả hung tinh ma quái. Nếu ngài gia ân lưu lại đây để dự lễ của con gái lão thì thật là vinh dự làm sao.
Quan vui vẻ nhận lời. Bước vào bên trong xem, chàng thấy nhà cửa trang hoàng vô cùng tráng lệ. Vừa lúc ấy có một người đàn bà đứng tuổi ra xin bái yết, ông lão giới thiệu:
Đây là vợ của tiểu nhân.
Quan đáp lễ. Tiếng nhã nhạc đàn sáo chợt trỗi lên inh ỏi rồi đám gia nhân reo lên:
Đến rồi! Họ đến rồi!
Lão chủ nhà vội chạy ra cửa đón. Quan đứng chờ sau lưng. Một đoàn người xách đèn lồng phất lụa mỏng đưa chú rể vào, tuổi chàng trai khoảng đôi mươi mười tám, vẻ mặt sáng sủa thông minh. Ông lão bắt chú rể làm lễ chào khách quý là Quan trước nhưng Quan ngần ngại chỉ dám nhận nửa lễ. Sau đó cha vợ và con rể làm lễ giao bái. Rồi hai họ mời nhau nhập tiệc. Rồi một đoàn thiếu nữ trẻ đẹp mặt hoa da phấn bước ra, cùng dâng rượu thịt. Sau vài tuần rượu ông lão mới sai gia nhân gọi cô dâu ra.
Quan cũng có ý chờ xem mặt cô dâu, nhưng đợi một lúc không thấy nàng đâu. Ông lão cũng sốt ruột đứng lên vén màn vào nhà trong hối giục. Bấy giờ một bọn người hầu gái mới đỡ cô dâu yểu điệu bước ra. Mùi hương xạ đi trước thơm nức căn phòng, tân giai nhân cất bước vang tiếng khánh vàng đeo đầy trên người, đầu tóc trâm cài lược giắt rất là mỹ lệ. Ông lão sai con gái làm lễ chào Quan xong mới cho lại đứng gần mẹ. Quan nhìn thấy cô dâu nhan sắc diễm tuyệt hiếm có trên đời. Sẵn thấy bàn tiệc bày ra loại chén vàng quý hiếm, Ân nghĩ thầm, chi bằng đem một chén vàng này về làm bằng chứng với bạn bè về câu chuyện kỳ lạ đêm nay, chàng bèn lén bỏ vào ống tay áo một cái rồi giả vờ gục xuống bàn. Mọi người đều tưởng Quan say thật:
Thượng quan qúa chén mất rồi!
Lễ rước dâu gần xong, tiếng nhã nhạc lại nổi lên đưa cô dâu về nhà chồng.
Gia nhân nhà trai xôn xao dọn dẹp bàn tiệc. Quan giả vờ ngủ nên nghe bên tai lao xao có tiếng người kêu mất một cái chén vàng, lùng tìm khắp nơi không thấy, có người đề nghị thử tìm trong người Quan nhưng ông lão gạt đi, cấm ngặt không được xúc phạm đến chàng.
Một lát sau cảnh nhộn nhịp trở nên vắng lặng hẳn. Quan từ từ mở mắt ngồi dậy. Trời vẫn tối mò mà mùi hương xạ vẫn còn quanh quất đâu đây, cả mùi rượu ngon quý vẫn thơm nồng bên cạnh Quan. Nằm chờ chút nữa, chàng đợi trời hửng sáng ở phương đông, mới thong thả đi ra cổng. Sực nhớ đến chén vàng, Quan khẽ đụng vào tay áo thấy còn nặng. Ra ngoài đem chuyện kể với bạn bè, cả bọn đều ngờ đêm qua Quan lẻn về nhà ngủ rồi gần sáng mới vờ vào trong nhà hoang. Nhưng khi Quan đưa chén vàng ra làm chứng, cả bọn mới kinh ngạc rồi đua nhau hỏi chuyện.
Nhiều năm sau Quan đậu tiến sĩ, chàng đổi đến Phì Khâu nhậm chức. Ngày nọ, nhân có thế gia họ Chu trong vùng thết rượu mời Quan. Nhìn những chén vàng chạm khắc đặt trên bàn, Quan bèn hỏi về nguồn gốc bộ chén kỳ lạ ấy, họ Chu thưa:
Bộ này nguyên có tám cái, trước đây ông tổ nhà tôi làm quan khanh ở kinh thành, mời thợ khéo chạm khắc để làm vật gia bảo, truyền đến tôi thì đã mười đời rồi. Tôi chỉ lấy ra khi tiếp khách đại quý. Hôm nay nhân có thượng quan nên tôi mới đem ra, không ngờ phát hiện chỉ còn bảy cái. Vừa rồi tôi nghi bọn gia nhân trộm cắp nhưng nhìn kỹ thấy hòm phong kín vẫn kỹ, dấu bụi không hề suy suyển nên không hiểu tại sao mất được.
Quan cười vui vẻ:
Ông đã có vật báu mà không đủ bộ. Tôi may tình cờ có một cái cũng tương tự xin tặng lại ông.
Chàng sai người về nhà lấy chén vàng đem tới. Họ Chu xem kỹ vô cùng kinh ngạc rồi hôm sau tự thân đến nhà Quan, năn nỉ hỏi nguyên do vì sao có chén vàng họ nhà mình. Quan kể lại đầu đuôi chuyện cũ. Cả hai ngờ rằng ma hồn đã lấy trộm của nhà họ Chu để tổ chức lễ cưới cho con gái nhưng rồi không dám giữ luôn phải đem hoàn trả lại.